మన నదుల పేర్లు ఎంత అందమైనవి!
భాగీరథి...అలకనంద...మందాకిని...గంగ...యమున...సరస్వతి...సింధు...శతద్రు...వితస్థ... పరూష్ణి...నర్మద...తపతి...గోదావరి....కృష్ణ...కావేరి...తుంగభద్ర...పెన్న...
రెండు...మూడు...నాలుగు అక్షరాల పేర్లు. చాలావరకూ అన్నీ సరళాక్షరాలు...
నదులకు ఇంతటి మృదువైన, అందమైన పేర్లు పెట్టిన మన పూర్వులు ఎంత భావుకులో, ఎంత మృదుహృదయులో, మనిషి మనుగడలో ముఖ్య భూమిక పోషించే నదులపై వారికి ఎంత ప్రేమాభిమానాలో అనిపిస్తుంది. చేతులెత్తి వారికి మొక్కాలనిపిస్తుంది.
ఇంత అందమైన పేర్లున్న నదుల వెనుక ఎంత మృత్యుదాహం దాగి ఉంది! వేల సంఖ్యలో మనుషుల ప్రాణాలు తీసే క్రూరత్వం ఎలా పొంచి ఉంది!
ఉత్తరాఖండ్ జలప్రళయం నేపథ్యంలో ఆలోచిస్తే నదుల తప్పేమీ లేదనిపిస్తుంది. తప్పంతా మనదే. సుకుమారమైన నదుల తీరాలను విచక్షణారహితంగా కాంక్రీట్ అడవులుగా మార్చిన మొరటుదనం మనదే. అంతే విచక్షణారహితంగా డ్యామ్ లను నిర్మించి నదీ గమనాన్ని కృత్రిమంగా అడ్డుకుని దారి మళ్లించిన నేరం మనదే. ప్రకృతికి అనుగుణంగా, ప్రకృతికి తలవంచి జీవించడం మనం మరచిపోయాం. పచ్చని చెట్టు కనిపిస్తే తెగ నరికే బండతనం, స్వచ్చమైన నదీ జలాలలో పారిశ్రామిక వ్యర్థాలను కలిపేసే మురికిదనం మనలో ఎప్పుడు ప్రవేశించాయో వెనక్కి వెళ్ళి ఒకసారి ఆరా తీస్తే, అక్కడే ఉత్తరాఖండ్ విలయం వేళ్ళు కనిపిస్తాయి. మనం చేసిన, చేస్తున్న అనేకానేక అకృత్యాలతో ప్రకృతిలో పేరుకున్న ఆగ్రహ అగ్నిపర్వతం ఉండి ఉండి ఒక్కసారిగా బద్దలవుతోందేమో! ఉత్తరాఖండ్ విపత్తును అలాగే చూడాలేమో!
పెరిగిన జనాభా పోషణకు ప్రకృతి వనరులను కొల్లగొట్టడం అనివార్యం అనే మాటలో వాస్తవం లేదని అనలేం. అలాగే, విచక్షణారహితంగా ప్రకృతిలో జోక్యం చేసుకుంటే ఇటువంటి అనర్థాలు తప్పవన్న వాస్తవాన్నీ కాదనలేం.
మొత్తం మీద మన అభివృద్ధి నమూనాను సవరించుకోక తప్పదేమో! ఏమేరకు సవరించుకోవాలన్నది అందరూ కూర్చుకుని ఆలోచించుకోవలసిన సందర్భం ఇది.
భాగీరథి...అలకనంద...మందాకిని...గంగ...యమున...సరస్వతి...సింధు...శతద్రు...వితస్థ... పరూష్ణి...నర్మద...తపతి...గోదావరి....కృష్ణ...కావేరి...తుంగభద్ర...పెన్న...
రెండు...మూడు...నాలుగు అక్షరాల పేర్లు. చాలావరకూ అన్నీ సరళాక్షరాలు...
నదులకు ఇంతటి మృదువైన, అందమైన పేర్లు పెట్టిన మన పూర్వులు ఎంత భావుకులో, ఎంత మృదుహృదయులో, మనిషి మనుగడలో ముఖ్య భూమిక పోషించే నదులపై వారికి ఎంత ప్రేమాభిమానాలో అనిపిస్తుంది. చేతులెత్తి వారికి మొక్కాలనిపిస్తుంది.
ఇంత అందమైన పేర్లున్న నదుల వెనుక ఎంత మృత్యుదాహం దాగి ఉంది! వేల సంఖ్యలో మనుషుల ప్రాణాలు తీసే క్రూరత్వం ఎలా పొంచి ఉంది!
ఉత్తరాఖండ్ జలప్రళయం నేపథ్యంలో ఆలోచిస్తే నదుల తప్పేమీ లేదనిపిస్తుంది. తప్పంతా మనదే. సుకుమారమైన నదుల తీరాలను విచక్షణారహితంగా కాంక్రీట్ అడవులుగా మార్చిన మొరటుదనం మనదే. అంతే విచక్షణారహితంగా డ్యామ్ లను నిర్మించి నదీ గమనాన్ని కృత్రిమంగా అడ్డుకుని దారి మళ్లించిన నేరం మనదే. ప్రకృతికి అనుగుణంగా, ప్రకృతికి తలవంచి జీవించడం మనం మరచిపోయాం. పచ్చని చెట్టు కనిపిస్తే తెగ నరికే బండతనం, స్వచ్చమైన నదీ జలాలలో పారిశ్రామిక వ్యర్థాలను కలిపేసే మురికిదనం మనలో ఎప్పుడు ప్రవేశించాయో వెనక్కి వెళ్ళి ఒకసారి ఆరా తీస్తే, అక్కడే ఉత్తరాఖండ్ విలయం వేళ్ళు కనిపిస్తాయి. మనం చేసిన, చేస్తున్న అనేకానేక అకృత్యాలతో ప్రకృతిలో పేరుకున్న ఆగ్రహ అగ్నిపర్వతం ఉండి ఉండి ఒక్కసారిగా బద్దలవుతోందేమో! ఉత్తరాఖండ్ విపత్తును అలాగే చూడాలేమో!
పెరిగిన జనాభా పోషణకు ప్రకృతి వనరులను కొల్లగొట్టడం అనివార్యం అనే మాటలో వాస్తవం లేదని అనలేం. అలాగే, విచక్షణారహితంగా ప్రకృతిలో జోక్యం చేసుకుంటే ఇటువంటి అనర్థాలు తప్పవన్న వాస్తవాన్నీ కాదనలేం.
మొత్తం మీద మన అభివృద్ధి నమూనాను సవరించుకోక తప్పదేమో! ఏమేరకు సవరించుకోవాలన్నది అందరూ కూర్చుకుని ఆలోచించుకోవలసిన సందర్భం ఇది.
