చిల్లర వ్యాపారంలో ఎఫ్.డీ.ఐ: ఏది నిజం? ఎవరు నిజం?

చిల్లర వ్యాపారంలో విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడు(ఎఫ్.డీ.ఐ)లను అనుమతించడంపై మీ అభిప్రాయం ఏమిటని ఈమధ్య ఒక మిత్రుడు అడిగారు. నా అభిప్రాయం చెప్పడానికి ప్రయత్నించాను. అయితే కొన్ని విషయాలలో చటుక్కున అభిప్రాయం చెప్పడం కష్టం. అందులోనూ ఇప్పుడున్న రాజకీయవాతావరణంలో మరింత కష్టం.  ప్రజాస్వామిక రాజకీయాలలో నాయకుడనేవాడు బంగారం లాంటి అంశాన్ని ముట్టుకున్నా అది మట్టైపోతుంది.  రాజకీయపక్షపాతం సోకి అష్టావక్రంగా మారిపోతుంది. అన్నింటికంటే పెద్ద నష్టం ఏమిటంటే, ఆ అంశానికి సంబంధించిన సమగ్ర సమాచారం జనానికి ఎప్పటికీ అందదు. నిష్పాక్షిక అభిప్రాయం ఎండమావిగా పరిణమిస్తుంది. రాజకీయాల చీకటి బిలంలోకి ఏదైనా ఒక అంశం అంశం  జారిపోయిందా... దానికిక నువ్వులు, నీళ్ళు వదలుకోవలసిందే.

ఇలా అనడంలో ప్రజాస్వామ్యాన్ని, రాజకీయవాదుల్ని తీసి పారేసే ఉద్దేశం అణుమాత్రం కూడా లేదు. ప్రజాస్వామ్యం మంచిదే. రాజకీయవాదులు ఎంతైనా అవసరమే. అయితే, మంచివనుకునే వాటిని కూడా మంచివి కాని లక్షణాలు కొన్ని ఆవహిస్తాయనీ ఒప్పుకోవలసిందే.

దేశ ఆర్థికతకు, భద్రతకు, భవిష్యత్తుకు సంబంధించిన కొన్ని అంశాలనైనా రాజకీయపాక్షికతకు అతీతంగా చూడకూడదా; అన్నీ పార్టీలూ ఏకాభిప్రాయానికి రాకూడదా అనిపిస్తుంది. అయితే ఆ మాట పైకి అనడానికి కూడా సంకోచించవలసిన వాతావరణం ఇప్పుడుంది. ఎందుకంటే అలా అనే వ్యక్తి మీద 'ఐడియలిస్ట్' అన్న ముద్ర పడిపోతుంది. విచిత్రం ఏమిటంటే, 'అవసరాలు' కూడా ఇక్కడ 'ఆదర్శాలు'గా మారిపోతాయి.

నిజానికి ఒకవైపునుంచి చూస్తే ఇరవై ఏళ్లుగా అమలు జరుగుతున్న ఆర్థిక సరళీకరణ విధానాలకు ఎఫ్.డీ.ఐ కొనసాగింపే తప్ప ఇంకొకటి కాదు. ఎవరికి ఇష్టం ఉన్నా లేకపోయినా సరళీకరణ విధానాలు అమలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. ఈ విధానాల ఫలితంగా దేశం 4.50 శాతం 'హిందూ' వృద్ధి రేటునుంచి 8.9 శాతం వృద్ధి రేటును అందుకోవడం చూస్తూనే ఉన్నాం(ఇటీవలి కాలంలో అది తిరోగమన మార్గం పట్టిన సంగతీ గుర్తించవలసిందే). దీనితోపాటు ఆర్థిక వ్యత్యాసాలు పెరిగాయన్న విమర్శా ఉంది. అలాగే, ఈ దేశంలో గత ఇరవై ఏళ్లలో 'అభివృద్ధి' అనే మాట 'అవినీతి'కి పర్యాయపదంగా మారిన సంగతీ నిజం. స్థూలంగా అనిపిస్తున్న దేమిటంటే,  సరళీకరణ ప్రక్రియను మేనేజ్ చేయడంలో రాజకీయనాయకత్వం తగిన పరిణతిని, బాధ్యతాయుత దృష్టిని, జవాబుదారీని  చూపలేకపోయింది. కోతి చేతి కొబ్బరికాయలా వ్యవహరించింది. దాని ఫలితమే రక రకాల స్కాములు!

ఈ ఇరవై ఏళ్లలో రాజకీయనాయకత్వంపై అవిశ్వాసం పెరిగింది. అనుమానాలు పెరిగాయి. వ్యతిరేక భావం పెరిగింది. తేడా గమనించండి...తమ ప్రాంతంలో ఫ్యాక్టరీ కావాలనీ, ప్రాజెక్ట్ కావాలనీ ప్రజలూ, రాజకీయపక్షాలూ ఆందోళన చేసిన రోజులున్నాయి. విశాఖ ఉక్కు ఫ్యాక్టరీ కోసం అరవై దశకంలో జరిగిన ఆందోళన ఒక ప్రముఖ ఉదాహరణ.  ఎనభై దశకంలో నల్లగొండ జిల్లా ప్రజలు తమ ప్రాంతంలో అణువిద్యుత్ కర్మాగారం రావాలని కోరుకున్న సంగతి గుర్తుచేసుకుంటే ఇప్పుడు ఆశ్చర్యంగా ఉంటుంది. ఇప్పుడు ఫ్యాక్టరీలు, ప్రాజెక్టులు కావాలని జనం కోరుకునే వాతావరణం లేదు. పైగా ఆ ప్రయత్నాలను ప్రతిఘటించే వాతావరణం ఉంది. కారణమేమిటి? అభివృద్ధిని మేనేజ్ చేయడంలో రాజకీయనాయకత్వంలో పరిణతి, పారదర్శకత లోపించడం!

ఇటీవలి ఓక్స్ వేగన్ కార్ల ఫ్యాక్టరీ విషయమే తీసుకోండి. ఆ వ్యవహారంలో తలెత్తిన అవినీతి ఆరోపణలే విపక్షాల దృష్టిని, జనం దృష్టిని పూర్తిగా ఆక్రమించుకున్నాయి. చివరికి ఆ ఫ్యాక్టరీ రాష్ట్రానికి రానే లేదు. చిత్రమేమిటంటే, ఫ్యాక్టరీ రాలేదే నన్న బాధ జనంలోనూ కనిపించలేదు, రాజకీయపక్షాలలోనూ కనిపించలేదు. ఇంకా విచిత్రమేమిటంటే 'అభివృద్ధి' అనే మాటా, అందుకు సంబంధించిన చర్చా ఆంధ్రప్రదేశ్ లోనే కాదు, దేశం మొత్తంలో గత మూడేళ్లుగా వినిపించడమే లేదు. కారణం ఏమిటి? రాజకీయనాయకత్వం!

అభివృద్ధి చర్చను అణగదొక్కుతున్నది అవినీతి ఒక్కటేనా? కాదు...రాజకీయ అవకాశవాదం కూడా.

వామపక్షాల విషయంలో అస్పష్టత లేదు. అవి ఒక సైద్ధాంతిక భూమిక నుంచి సరళీకరణ విధానాలను వ్యతిరేకిస్తున్నాయి. అందులో అమెరికాపట్ల వ్యతిరేకత కూడా అంతర్లీనంగా ఉంటుంది. అయితే తాము అధికారంలో ఉన్నచోట సిద్ధాంతాలను సవరించుకోడానికి మొగ్గు చూపిన చరిత్రా వాటికి ఉంది. పశ్చిమ బెంగాల్ లో బుద్ధదేవ్ భట్టాచార్య చేసింది అదే. అలవాటులేని ఔపోసన వల్ల అది అతిగా పరిణమించి వికటించింది. చివరికి వామపక్ష అధికారానికే ఎసరు పెట్టింది,

బీజేపీ వైఖరే ఎక్కువ ప్రశ్నార్థకం. ఆర్థిక సరళీకరణ అనేది కాంగ్రెస్ కు కంటే మితవాద పక్షమైన బీజేపీ హృదయానికే ఎక్కువ దగ్గరగా ఉంటుంది. అయినాసరే, సరళీకరణ చర్యలను అది వామపక్షాలను తలదన్నే స్థాయిలో ప్రతిఘటిస్తోంది. ఎందుకు? రాజకీయ అవకాశవాదం మినహా మరో కారణం కనిపించదు.

ఎఫ్.డీ.ఐ దగ్గరికి మళ్ళీ వద్దాం. మంగళవారం నాడు లోక్ సభలో చర్చ ప్రారంభించిన ప్రతిపక్షనేత సుష్మా స్వరాజ్ మంచి వాగ్ధాటిని చాటుకుని,  ప్రశంసలు అందుకున్నారు, సరే. అదే సమయంలో కొన్ని అసందర్భ వ్యాఖ్యలూ చేసి చర్చ స్థాయిని దిగజార్చారు. వాల్ మార్ట్ భారత్ లోని అధికారులకు లంచమిచ్చిందన్న ఒక న్యూస్ ఏజెన్సీ వార్తను ఉదహరించి, దానికి నేరుగా మన్మోహన్ సింగ్ ను లింక్ చేశారు. ఆ ప్రస్తావన చేయడం దానికదే తప్పు కాకపోయినా, ఆ సందర్భంలో చేయడంలోనే ఔచిత్యం లోపించింది. చర్చ ఎఫ్.డీ.ఐ మంచి చెడుల గురించే కానీ, అవినీతి గురించి కాదు కదా! అలాగే ఎఫ్.డీ.ఐ అంటే వాల్ మార్ట్ ఒక్కటే కాదు. అయినాసరే ఆమె ఆ వ్యాఖ్య చేయడం దేనిని సూచిస్తుంది? ఎఫ్.డీ.ఐపై కన్నా ప్రభుత్వంపై వ్యతిరేకతనే సూచిస్తుంది. అంతకంటే ముఖ్యంగా విపక్షంగా ప్రభుత్వం చర్యలను వ్యతిరేకించాలి కనుక వ్యతిరేకిస్తున్నామన్న సూచననూ అందించింది.

అదీ అసలు సమస్య.

అదలా ఉంచి ఎఫ్.డీ.ఐపై సుష్మా స్వరాజ్ దండగుచ్చిన అభ్యంతరాలను గమనిస్తే, అవును, నిజమే కదా అనిపిస్తుంది.  దానికి  కపిల్ సిబల్ చెప్పిన సమాధానమూ సహేతుకంగానే కనిపిస్తుంది. రైతులకు నష్టం జరుగుతుందని సుష్మా స్వరాజ్ అంటే లాభం జరుగుతుందని కపిల్ సిబల్ వాదం. ఇందులో ఏది నిజం? జనం ఒక అభిప్రాయానికి ఎలా రావాలి?

రేపు ఒకవేళ  ఎఫ్.డీ.ఐ అమలులోకి వచ్చి ఏళ్ళు గడచినా సరే ఈ రెండు వాదాలూ వినిపిస్తూనే ఉంటాయి. జనం ఒక అభిప్రాయానికి రావడం ఎప్పటికీ జరగకపోయినా ఆశ్చర్యంలేదు. రాజకీయవాదుల నోళ్లలో పడిన ఏ విషయమైనా అంతే.

టెలికాం రంగంపై ప్రభుత్వానికున్న గుత్తాధిపత్యాన్ని సడలించడంపైనా మొదట్లో వ్యతిరేకత వ్యక్తమైంది. అయితే, అందువల్ల పోటీ పెరిగి టెలిఫోన్ అందరికీ అందుబాటులోకి వచ్చింది. బీటీ పత్తి విత్తనాలను బూచిగా చూపించి రైతులను హడలగొట్టారు. వాటి ఖరీదు చాలా ఎక్కువ అన్నారు. కానీ ఇప్పుడు రైతులందరూ బీటీ పత్తి విత్తనాలనే కోరుకుంటున్నారు. వాటి ధర కూడా తగ్గింది. అయినాసరే, బీటీ విత్తనాలకు వ్యతిరేకంగా ఎలుగెత్తి వాదించే వారు ఇప్పుడూ ఉన్నారు. ఇందులో ఏది నిజం? ఒక అభిప్రాయానికి ఎలా రావాలి?

గతంలో ఎఫ్.డీ.ఐని వ్యతిరేకించిన మన్మోహన్ సింగ్, సోనియాలు ఇప్పుడు ప్లేటు ఎందుకు ఫిరాయించారని సుష్మా స్వరాజ్ ప్రశ్నించారు. న్యాయమే. కపిల్ సిబల్ సమాధానం చెబుతూ, ఎన్.డీ.ఏ ప్రభుత్వంలో మంత్రిగా ఉన్న మురసోలీ మారన్ చిల్లర వ్యాపారంలో ఎఫ్.డీ.ఐని అనుమతించడంవల్ల కలిగే లాభాలను ఏకరవు పెట్టిన నోటు చదివి వినిపించారు. ఆ అంశాన్ని బీజేపీ 2004 ఎన్నికల మేనిఫెస్టోలో చేర్చిన సంగతిని కూడా ప్రస్తావించారు. ఇదీ న్యాయమే. రాజకీయపక్షాలే ఎఫ్.డీ.ఐపై అవసరాన్ని బట్టి, అవకాశాన్ని బట్టి మాట మారుస్తున్నప్పుడు జనం దానిపై నిశ్చితమైన అభిప్రాయానికి ఎలా రావాలి? అప్పుడు అవసరం లేదనుకున్నామనీ, ఇప్పుడు ఆ అవసరం కనిపిస్తోందని కాంగ్రెస్ అంటుంటే; అప్పట్లో ఆ అవసరం కనిపించించదనీ, ఇప్పుడా అవసరం లేదనీ బీజేపీ అంటోంది.  ఎవరి అంచనా కరక్టనుకోవాలి?

ఎఫ్.డీ.ఐకి మేము వ్యతిరేకం కాదనీ; కావాలంటే రోడ్లు, రేవులు,విద్యుత్తు, విమానాశ్రయాల వంటి మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధికి ఎఫ్.డీ.ఐని ఆహ్వానించండని బీజేపీ అంటోంది. అందువల్ల మాత్రం జనంపై ఆర్థికభారం పడదా? రేపు రోడ్ల వినియోగానికి ఎక్కువ టోల్ ను, విద్యుత్ వినియోగానికి ఎక్కువ చార్జీలనూ వసూలు చేయరా?

చివరగా వేసుకోవలసిన అసలు ప్రశ్న...ఇరవై ఏళ్ల క్రితం ప్రారంభించిన సరళీకరణ ప్రయాణం అంతిమగమ్యానికి చేరనవసరం లేదా, మధ్యలో రైలు దిగిపోగలమా? పోనీ ఈ ఇరవై ఏళ్ల అనుభవాన్ని సమీక్షించుకుని ఎక్కడ ఆగాలో, ఎక్కడ సాగాలో కొత్తగా ప్లాను తయారు చేసుకోవడం అవసరమనిపిస్తే ఆ ప్రయత్నమైనా చేయాలి కదా? ఏదీ ఆ ప్రయత్నం?

పైన చెప్పుకున్నట్టు అయ్యవారిని చేయబోయి కోతిని తయారు చేయడంలో అన్నీ పార్టీలూ సిద్ధహస్తులే అయినప్పుడు, ఎంత మంచి సంస్కరణ అయినా వికటిస్తుంది. అసలు సమస్య ఎఫ్.డీ.ఐ యో మరొకటో కాదు; పరిణతీ, ప్రజాహితదృష్టీ, జవాబుదారీ లోపించిన రాజకీయనాయకత్వమే!